„Dopuszczalność udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp w celu ochrony zdrowia i życia ludzkiego, w szczególności zakupu leków” – opinia UZP
Zamawiający dość chętnie sięgają po procedurę udzielenia zamówienia, jakim jest tryb z wolnej ręki. Trzeba jednak pamiętać, że w związku z tym, iż jest to procedura całkowicie wyłączająca konkurencję, organy kontrolne przyglądają się jej ze szczególną skrupulatnością. Dlatego przed podjęciem decyzji o udzieleniu zamówienia z wolnej ręki, należy przeanalizować, czy faktycznie zachodzą ustawowe przesłanki uprawniające do wyboru tego trybu. Jedną z nich zajął się Urząd Zamówień Publicznych w najnowszej opinii prawnej pt. „Dopuszczalność udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp w celu ochrony zdrowia i życia ludzkiego, w szczególności zakupu leków”. Z opinii wynika, że w sytuacji, w której:
- konieczny jest zakup leku związanego z ochroną zdrowia i ratowaniem życia ludzkiego, z uwagi na fakt, że lek ten należy podać w jak najkrótszym czasie i
- jednocześnie nie ma możliwości zachowania terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia, z przyczyn niezależnych od zamawiającego,
znajduje uzasadnienie udzielenie zamówienia w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp.
Urząd Zamówień Publicznych omówił w swojej opinii przesłankę zastosowania trybu z wolnej ręki, którą przewiduje art. 214 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp (dla zamówień unijnych) oraz art. 305 pkt 1 ustawy Pzp (dla zamówień krajowych). Zgodnie z treścią tych regulacji zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.
UZP przypomina zatem, że aby móc zastosować tryb z wolnej ręki na tej podstawie, muszą być łącznie spełnione warunki:
- wyjątkowa sytuacja – czyli okoliczność, która wykracza poza normalne warunki życia gospodarczego i społecznego i która wymaga podjęcia natychmiastowych działań;
- przyczyny powstania tej sytuacji nie leżą po stronie zamawiającego – nie są przez niego zawinione i nie są od niego zależne. Nie wynikają one także z działań lub zaniechań zamawiającego;
- sytuacji tej zamawiający nie mógł przewidzieć (była ona niezwykle mało prawdopodobna);
- wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia – na skutek zaistniałej sytuacji zamawiający mus podjąć natychmiastowe działania, aby zapobiec jej negatywnym skutkom np. aby usunąć bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego;
- nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.
Omawiana przesłanka zastosowania trybu z wolnej ręki jest przewidziana dla zamówień, które muszą być wykonane „natychmiast” – czyli jeszcze szybciej niż w trybie pilnym. Dla pilnych zamówień przeznaczony jest tryb udzielenia zamówienia, jakim są negocjacje bez ogłoszenia (art. 209 ustawy Pzp i art. 301 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp).
Konkludując, UZP przytoczył przykład, kiedy konieczne jest natychmiastowe udzielenie zamówienia i można wobec powyższego zastosować procedurę z wolnej ręki:
„Przykładem takim może być ochrona zdrowia i ratowanie życia ludzkiego, w tym – co do zasady – konieczność zakupu leku niezbędnego dla ochrony zdrowia i ratowania życia ludzkiego, jeżeli lek ten należy podać w jak najkrótszym czasie i nie ma możliwości zachowania terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia. W takim przypadku natychmiastowe wykonanie zamówienia będzie się wiązało z koniecznością podjęcia niezwłocznej terapii w celu ratowania życia pacjentów”.
Omówienie:
