Czy do wyjaśnień rażąco niskiej ceny trzeba zawsze dołączyć dowody?
Pewien wykonawca został wezwany do złożenia wyjaśnień odnośnie rażąco niskiej ceny, z prośbą o przedstawienie wysokości kosztów pracy, wynagrodzeń, liczby roboczogodzin i konkretnej liczby pracowników delegowanych do realizacji zamówienia wraz z przedstawieniem dowodów na potwierdzenie powyższego. W wezwaniu wskazano, że w wyjaśnieniu należy przedstawić wszelkie obiektywne, merytoryczne czynniki wpływające na wartość oferty wraz z dowodami. Jakie dowody są w takim przypadku wymagane (np. umowa o pracę itp.)? Co jeszcze może być takim dowodem i czy faktycznie trzeba je zawsze przesyłać, wyjaśniając swoją kalkulację cenową?
Celem załączania dowodów do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, jest potwierdzenie możliwości obniżenia ceny względem tej rynkowej lub wynikającej z przepisów prawa w zakresie minimalnego wynagrodzenia za pracę. W świetle powyższego umowa o pracę nie stanowi dowodu. Dowód natomiast stanowi informacja o przysługującym wykonawcy dofinansowaniu z PFRON, które uzasadnia obniżenie kosztów pracy.
Tym samym, w przypadku uwzględnienia w cenie oferty co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, wykonawca nie musi składać dowodów.
Mając na uwadze praktykę zamawiających, oraz prezentowany przez liczną ich grupę pogląd o tym, że dowody zawsze muszą zostać złożone, zalecałabym nazwanie kalkulacji kosztów prac, dowodem.
Zgodnie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia:
- ceny lub
- kosztu, lub
- istotnych części składowych ceny/kosztu.
W przypadku zamówień na roboty budowlane lub usługi, zamawiający jest zobowiązany żądać wyjaśnień co najmniej w zakresie:
- zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie;
- zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie.
Zamawiający wypełnił obowiązek w powyższym zakresie żądając przedstawienia wysokości kosztów pracy, wynagrodzeń, liczby roboczogodzin i konkretnej liczby pracowników delegowanych do realizacji zamówienia wraz z przedstawieniem dowodów na potwierdzenie powyższego.
Wedle mojej oceny, wykonawca powinien w szczególności ustalić koszt pracy, jaki zostanie wygenerowany w toku realizacji zamówienia. Ustalając ten koszt, należy wziąć pod uwagę nie tylko wymóg w zakresie minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale również wszelkie koszty związane z zatrudnieniem pracownika obciążające wykonawcę/pracodawcę (składki ZUS, świadczenie urlopowe, świadczenie chorobowe, ewentualne dodatki za pracę w nadgodzinach, w nocy itp.). Koszt pracownika zatrudnionego na cały etat będzie wynosił w granicach 4.500–5.000 zł.
Podstawowym dowodem jest wyliczenie kosztów pracy. Jeżeli uwzględniono w nim wszelkie koszty pracownicze, nie ma potrzeby składania dodatkowych dowodów, przy czym zalecane jest nazwanie samego wyliczenia – dowodem. Jeżeli koszt jest niższy, wykonawca musi wykazać realną podstawę do obniżenia kosztów, przedkładając stosowne dowody.
Potwierdzeniem obniżenia kosztów pracy może być:
- dowód uzyskania dofinansowania z PFRON,
- potwierdzenie faktu wykorzystania przez pracownika całego zakresu należnego mu urlopu lub
- potwierdzenie średniej liczby dni zwolnienia chorobowego, jakie w skali kilku ostatnich lat, były opłacane przez pracodawcę w przeliczeniu na jednego pracownika.
Ostatecznie o tym jakie dowody przesłać, będzie przesądzało to, które z kosztów pracodawcy będą wykazywane na niższym poziomie niż koszt minimalny. Dowody przedkładane są zatem stosownie do okoliczności danej sprawy i mają za zadanie potwierdzić możliwość obniżenia ceny względem tej rynkowej.
